مراقبت و پرستاری از سالمند مبتلا به آلزایمر در منزل

پرستاری از سالمند مبتلا به آلزایمر

برای مراقبت در منزل از یک بیمار مبتلا به آلزایمر، نیاز است که از ماهیت بیماری و روش های صحیح پرستاری در منزل از بیمار اطلاع پیدا کنیم. یعنی بیماری و عوارض آن را شناخته و سپس روش های مراقبت مناسب از بیمار را تمرین کنیم. آلزایمر یک بیماری پیش رونده است. یعنی با گذشت زمان، عوارض اش بیشتر می شود زیرا آلزایمر ، سلولهای مغزی را از بین می برد. پس در نتیجه باید بدانیم که مراقبت در منزل از این بیماران و پرستاری از سالمند مبتلا به آلزایمر ، یک فرایند طولانی است که به صورت پیوسته نیاز به مراقبت کمّی و کیفی، افزایش می یابد.

آلزایمر ابتدا قابلیت زبان و کلام و سپس استدلال ، تفکر و حافظه را از بین می برد به گونه ای که فرد ، کم کم حتی قادر نخواهد بود زمان روز را تشخیص بدهد یا اینکه نام او چیست ؟

مراقبت از سالمند مبتلا به آلزایمر

دوران سالمندی دورانی است که بی شک همه با آن دست و پنجه نرم خواهند کرد. در این دوران زندگی برای فرد سخت تر شده و خود به تنهایی توانایی رفع نیاز های خود را ندارد.

حال امکان دارد این شرایط با وجود بیماری هایی سخت تر و سخت تر بشود. یکی از آن بیماری ها آلزایمر است که آمار های جهانی از شیوع بسیار زیاد این بیماری در سالمندان حکایت دارد.

 

نگاهی بر آمار های آلزایمر در سالمندان

بیماری آلزایمر در اصل بیماری ای است که مربوط به مغز میشود و مانند یک زالو به مغز چسبیده و جان او را میکشد. بیماری آلزایمر به تدریج موجب کم شدن حافظه فرد شده و کم کم تا حدی پیشرفت میکند که تمام حافظه را مختل کرده و سرانجام باعث مرگ بیمار میشود.

طبق آمار ها حدود ۴۴ ملیون نفر در جهان به آلزایمر مبتلا هستند که روند ابتلا جمعیت سالمندان به این بیماری روز به روز بیشتر میشود.

 

نکاتی جهت نگهداری سالمند مبتلا به آلزایمر

همانطور که میدانید آلزایمر نوعی اختلال پیش رونده است که به اصطلاح بیمار توانایی برگشت پذیری به حالت قبل را ندارد.

در اصطلاحات پزشکی به این فرآیند برگشت ناپذیر میگویند.

همانطور که گفتیم این بیماری به صورت آرام آرام قدرت حافظه را از فرد گرفته و اگر به درستی کنترل نشود تا جایی پیش میرود که توانایی انجام کار های ساده را نیز از بیمار میگیرد.

همانطور که در بالا گفتیم، سالمندی دورانی است که بالاخره با آن دست و پنجه نرم خواهیم کرد.

سالمندی به شکلی است که خود با بیماری های قلبی، محدودیت های عضلانی و حرکتی و … همراه است پس فرد مراقب باید در نظر بگیرد که آلزایمر شرایط را بسیار برای سالمند عزیز سخت تر خواهد کرد.

 

شناخت بیشتر از بیماری آلزایمر

باید بدانید که آلزایمر در سه مرحله:«مقدماتی، میانی و پیشرفته» شکل میگیرد. در مرحله ‌ی میانی که معمولا ۲ الی ۱۰ سال پس از شروع آلزایمر به وجود می‌آید، معمولا قسمت زیادی از حافظه‌ی شخص سالمند از بین میرود و تفاوت های مشهودی در رفتار و خلق و خوی او ظاهر می‌شود.

بنابراین سالمندان در مرحله میانی از بیماری آلزایمر نیازمند مراقبت بیشتری است. مراقبت از سالمندان مبتلا به آلزایمر صبر زیادی را می‌طلبد و به عنوان یک فرد مراقب باید به این نکته توجه کنید که با قوت گرفتن این بیماری، نقش شما در مدیریت آن افزایش خواهد یافت و مسئولیت های بیشتری خواهید داشت.

 

امن کردن محیط

یکی از اقدامات مهم که باید حتما برای محافظت از بیمار الزایمری خود انجام دهید ایمن سازی خانه برای اوست. چراکه رفتار بیمار آلزایمری(مخصوصا سالمند) مخصوصا در دوره ی پیشرفته ی خود به هیچ وجه قابل پیشبینی نیست و امن کردن محیط خانه میتواند خطر آسیب دیدگی این عزیزان را کم کند.

به این نکته توجه نمایید که تمام اشیایی که بیمار شما امکان دارد بوسیله ی آنها برای خد خطر ایجاد کند را دور نگه دارید و از تماس سالمند آلزایمری خود با وسایل خطرناکی مانند چاقو، وسیال تیز، اجاق گاز و … جلوگیری کنید.

یکی از نکات بسیار مهم این است که هنگام ورود سالمند آلزایمری خود به قسمت های خاصی از خانه مانند راه پله ها، آسانسور، پارکینگ و حیاط او را همراهی کنید. از درست کار کردن قفل ها، مرتب بودن فضای خانه، در دسترس نبودن دارو ها و روشنایی راهرو ها اطمینان حاصل کنید.

استفاده از یک برنامه ریزی ثابت

داشتن یک برنامه ریزی خاص و ثابت از نکات بسیار مهمی است که باید آن را در نگهداری از سالمندان رئایت کرد. حالا فکر کنید سالمند شما مبتلا به آلزایمر نیز باشد، آنگاه اهمیت این موضوع دوچندان میشود. بیماران مبتلا به آلزایمر امکان دارد به علت ضعف در حافظه، وعده های غذایی، دارو ها و زمان مصرفشان و … را فراموش کند.

بخش مهم دیگر این است که سالمندان مبتلا به آلزایمر همزمان با آلزایمر از کهولت سن و محدودیت های حرکتی نیز رنج میبرند و نیاز به مصرف دارو های متعددی دارند.

از جمله خطراتی که این عزیزان را تهدید میکند فراموش کردن زمان مصرف دارو هایشان است که می تواند منجر به بدحالی شدید بیمار شود.

باید جهت مراقبت از این عزیزان باید از یک برنامه ریزی دقیق برخوردار باشید و زمان مصرف دارو ها را به خوبی بدانید.

این نکته را فراموش نکنید که برنامه ریزی تنها به معنای زمان مصرف قرص ها نیست.

زمان غذا خوردن، استحمام، مصرف دارو ها و خواب نیز از جمله بخش های برنامه ریزی شما باید باشد.

 

فعال نگه داشتن بیمار

فعالیت داشتن در هر بخشی از زندگی میتواند تاثیرات مثبت فراوانی را به همراه داشته باشد.

سالمند مبتلا به آلزایمر هم از این قاعده مبرا نیست و تحرک و ارتباط با افراد دیگر میتواند تاثیر بسزایی در کاهش سرعت پیشرفت این بیماری داشته باشد.

به عنوان مثال فرد مراقب سعی کند با انجام پیاده روی، حرکات کششی، به پارک رفتن، باغبانی، دیدار دوستان و … بیمار را فعال نگه دارد.

 

حفظ عزت نفس و استقلال

درست است که این کار هایی که نام بردیم برای حفظ سلامت بیمار ضروری هستند اما باید به این نکته توجه کنیم که این کار ها نباید حفظ استقلال و عزت نفس را از بیمار شما سلب کند. باید به سالمند خود اجازه دهید که مستقل باشد و کار های خود را تا حد ممکن با کمترین حد کمک و وابستگی به شما انجام دهد.

افزون بر این تفاسیر، بیمار باید خود از خودش حس خوبی را دریافت کند و نسبت به خودش احساس خوبی داشته باشد.

برای ایجاد این حس در بیمار باید به نظافت شخصی بیمار توجه بالایی داشته باشید. مواردی مانند مسواک زدن، استحمام کردن، شسته شدن لباس ها، کوتاه کردن مو، استفاده از رنگ های شاد در لباس ها و … تاثیر زیادی بر روحیه ی سالمند خواهد داشت.

صبور بودن در نگهداری از سلامند

رفتار های تکانشی، پرخاشگرانه و بهانه گیری در سالمندان مبتلا به آلزایمر امری طبیعی میباشد که در اثر روند بیماری و کهولت سن است. به علت اینکه این افراد جای اشیاء، غذا، قرص ها و … خود را مدام فراموش میکنند باید این مسئله را چندین بار برایشان تکرار کنید.

 

بنابرین در مراقبت از این عزیزان باید بسیار صبور و مهربان باشید و آرامش خود را حفظ کنید.

اگرچه این عزیزان دچار فراموشی و نسیان شده اند اما رفتار های شما را به خوبی درک میکنند. بنابرین شما به عنوان مراقب سالمند باید با رفتار های خود موجب آرامش خاطر او شوید.

 

استفاده از تکنولوژی

امروزه فناوری ها به صورت روزافزون و پرسرعت در حال پیشرفت هستند. استفاده از این فناوری ها در مراقبت از سالمند مبتلا به آلزایمر میتواند بسیار کاربردی باشد.عنوان مثال استفاده از GPS های جیبی برای سالمند میتواند جلوی گم شدن سالمند شما را بگیرد و به راحتی میتوانید موقعیت بیمار خود را پیدا کنید. این فناوری به شما این امکان را میدهد که وقتی که از بیمار خود دور هستید از وی مراقبت کنید.

 

خلاصه

خلاصه اینکه باید این را در نظر گرفت که افزایش سن روندی طبیعی است که معمولا مشکلاتی را برای افراد به همراه خواهد داشت. مراقبت از سالمندان به خودی خود دشوار است و مراقبت از سالمند مبتلا به آلزایمر از آن نیز دشوار تر است. اگر فکر میکنید که توانایی مراقبت از این جمله سالمندان و بیماران را ندارید میتوانید این کار را به امداد طاهر بسپارید.

نکات کلید برای مراقبت در منزل و پرستاری از سالمند مبتلا به آلزایمر

• تمام اعضای خانواده باید ماهیت بیماری را بشناسند و از لحاظ روانی آمادگی داشته باشند.

• برنامه ریزی روزانه در منزل ثابت باشد تا به یادآوری بیمار کمک کند. مثل ساعات غذا خوردن، حمام کردن یا خوابیدن

• رفتار بیمار مبتلا به آلزایمر قابل پیش بینی نیست بنابراین محیط خانه را ایمن کنید زیرا ممکن است وسایل خطر ساز تبدیل به منابع خطرآفرین شوند مانند اجاق گاز، وسایل برقی و … .

• روابط اجتماعی را حفظ کنید و بیمار را نیز در آن ها شرکت دهید.

• بیمار مبتلا به آلزایمر حتی ممکن است نام شما را به یاد نیاورد ولی می تواند رفتار شما را درک کند. بنابراین به جای نشان دادن خشم و خستگی ، با او مهربان باشید. این کار باعث افزایش روحیه و شادی در وی خواهد شد.

• بیمار آلزایمری به مرور حافظه خود را از دست می دهد و شاید شما مجبور شوید در هنگام پرستاری از سالمند مبتلا به آلزایمر اطلاعات را برای او تکرار کنید. به همین دلیل ، صبور باشید و با آرامش پاسخ او را بدهید.
• به بدرفتاری ها و بهانـه گیری های بی مورد بیمار توجه نکنید. نسبت به بدرفتاری های او بی تفاوت باشید و رفتارهای مثبت او را با نشان دادن توجه، تقویت کنید.
• در هنگام پرستاری از سالمند مبتلا به آلزایمر با بیمار ، برخوردی طبیعی داشته باشید.

• رفتارهای بیمار مبتلا به آلزایمر ، جنبه شخصی ندارد و جزو روند فزاینده طبیعی بیماری است.

• رفتار های پرخاشگری و رفتـار تهـاجمی بیش از حد ، خطرناک است و باید با دخالت پزشک و دارو کنترل شود.

• به خودتان به اندازه مراقبت از بیمار توجه کنید زیرا در غیر این صورت دچار فرسودگی روانی خواهید شد و دیگر قادر به پرستاری در منزل از بیمار هم نخواهید بود. برای این منظور ، شما باید به گردش، مهمانی یا هر اجتماع دیگری بروید و روابط اجتماعی خود را حفظ کنید.

• اگر بیمار خاموش کردن اجاق گاز را پس از آشپزی فراموش کند ، بستن درب ورودی منزل و بستن شیر آب را فراموش کند  و خطر های احتمالی مثل آتش سوزی و باز بودن شیر آب و جریان گاز در خانه را نتواند درک کند، دیگر نباید او را تنها بگذارید. اگر کار ضروری برای شما پیش می آید ، می توانید از دوستان یا همسایگان خود بخواهید مدتی در منزل شما حضور داشته باشند. هم چنین اگر چند روز باید دوز از خانه بمانید، می توانید از موسساتی که پرستاری در منزل ، مراقبت در منزل ، پرستاری از کودک ، پرستاری از سالمند را انجام می دهند، پرستار استخدام کنید.

• در صورتی که شما و اعضای خانواده تان، شرایط مالی یا روحی نگه داری از بیمار مبتلا به آلزایمر را نداشته باشید. و پرستاری از سالمند مبتلا به آلزایمر ممکن است موجب احساس درماندگی منجر به افسردگی وانزوا در شما بشود، می توانید از مراکز نگه داری سالمندان بیمار استفاده کنید و با مشورت پزشک یا مددکار اجتماعی یک مرکز مراقبت ویژه پیدا کنید و یا از خدمات این مراکز در منزل استفاده کنید.